Automatyczne kotły na paliwa stałe - dobór i eksploatacja

Jeśli chcemy wybrać dla naszego domu jak najtańszą formę ogrzewania, z pewnością dobrym rozwiązaniem będzie kocioł na paliwo stałe.

Musimy mieć jednak świadomość tego, że oszczędności ( wynikające głównie z ograniczenia nakładów inwestycyjnych na kocioł i niższej ceny paliw stałych w porównaniu z olejem czy gazem) okupione zostaną dużym wkładem naszej własnej pracy w obsługę kotła. Czasu wymaga bowiem zasypywanie kotła, usuwanie popiołu czy rozpalanie w piecu. Na szczęście standardem stają się różnego rodzaju udogodnienia: automatyczne podajniki paliwa, wentylatory dostarczające powietrze do paleniska oraz oprzyrządowanie utrzymujące zadane temperatury.

• Na rynku jest szeroki wybór kotłów na paliwa stałe. Mamy do wyboru kotły opalane węglem, koksem, drewnem, urządzenia do spalania miału, eko-groszku czy słomę. Zostały one pokrótce omówione w artykule Kotły na paliwa stałe- tanie rozwiązanie. 

Pamiętajmy, że decydując się na konkretny rodzaj kotła, musimy brać pod uwagę nie tylko jego cenę i ale także cenę oraz przede wszystkim dostępność paliwa. Transportowanie bowiem drewna czy słomy na duże odległości jest nieopłacalne. Najlepiej mieć sprawdzonego dostawcę z okolicy.

Kotły na paliwa stałe najczęściej przeznaczane są do spalania jednego rodzaju paliwa. Stosowanie innego paliwa niż zalecane może w znaczny sposób obniżyć sprawność urządzenia. Np. w kotłach do spalania miału węglowego, które są kotłami do spalania niskotemperaturowego nie powinno się zamiennie stosować jako paliwa drewna, które spala się w wysokiej temperaturze i spalając się samo wytwarza wysoką temperaturę w stosunkowo krótkim czasie. Paląc węglem lub drewnem w kotle miałowym powodujemy, że jego moc grzewcza jest znacznie wyższa niż przy opalaniu miałem, wobec czego kocioł szybciej osiąga zadaną temperaturę. Zatem przerwy w paleniu są znacznie dłuższe. Przy długich przerwach w paleniu i braku dostępu tlenu ( wyłącza się wtedy nadmuch)zaczyna się wytapiać smoła, co prowadzi do spadku sprawności kotła. W związku z okresowymi problemami w dostępie do paliwa coraz większa popularność zdobywają urządzenia dwupaleniskowe, które są wyposażonych w dodatkowy ruszt i komorę spalania.

Zanim zdecydujemy się na kocił na paliwo stałe musimy odpowiedź na pytanie, czy w danym budynku w ogóle można zainstalować i bezpiecznie eksploatować takie urządzenie.Kotłownie w naszych domach powinny spełniać liczne wymagania określone w przepisach.

• kocioł musi być zainstalowany w wydzielonym pomieszczeniu,
• wysokość kotłowni powinna wynosić co najmniej 2,2 m; w istniejących budynkach minimum 1,9 m,
• podłoga w kotłowni musi wykonana z materiałów niepalnych lub obita blachą stalową grubości 0,7 mm na odległości minimum 0,5 m od krawędzi kotła,
• również fundament, na którym stanie kocioł należy wykonać z materiałów niepalnych. Musi on wystawać 5 cm nad poziom podłogi,
• pomieszczenie kotłowni powinno być na tyle duże, aby umożliwić swobodny dostęp do kotła w czasie czyszczenia i konserwacji. Odległość przodu kotła od ściany przeciwległej powinna być nie mniejsza niż 2,0 m. Odległość tyłu kotła od ściany nie może być mniejsza niż 0,7 m, a odległość boku kotła od ściany nie powinna być zaś mniejsza niż 1,0 m.
• przekrój komina nie może być mniejszy niż 20 x 20 cm,
• Konieczne jest również uwzględnienie odpowiedniej powierzchni na skład paliwa i żużlu z uwzględnieniem przepisów p.poż. Należy, choćby dla własnej wygody, zadbać o to aby powierzchnia składu opału powinna być taka, aby można zgromadzić opał na cały sezon grzewczy,
• Kotłownia wymaga odpowiedniej wentylacji. Wylot przewodu wentylacji nawiewnej powinien być na wysokości do 1 m powyżej poziomu posadzki kotłowni, a wymiar otworu nawiewnego powinien być nie mniejszy niż 200 cm2. Kanał wentylacji wywiewnej musi być wyprowadzony ponad dach i powinien mieć przekrój min. 14×14 cm i być usytuowany pod stropem pomieszczenia kotłowni,
•  wentylacji i ciąg kominowy w kotłowni powinny być poddana ocenie mistrza kominiarskiego.

Ważnym aspektem eksploatacyjnym kotłów na paliwa stałe jest załadunek paliwa. Potencjalni przyszli użytkownicy często zadają pytanie, na jaki czas wystarczy załadowany do pełna zasobnik. Niestety nie da się udzielić na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi. Praca kotła i ilość spalanego paliwa zależy od wielu czynników, takich jak rodzaj instalacji, upodobania użytkowników, jeśli chodzi o komfort cieplny, izolacji budynku. Z danych różnych producentów wynika, że do pełna załadowany zasobnik powinien wystarczyć na 4-5 dni. Kolejnym z ważnych aspektów eksploatacyjnych kotłów na paliwa stałe jest kwestia przygotowania ciepłej wody użytkowej za pomocą tych urządzeń. Większość kotłów na paliwa stałe jest dostosowana do współpracy z zasobnikowym podgrzewaczem wody, który razem z armaturą i pompa ładującą trzeba dokupić. Oczywiście trzeba pamiętać o wystarczającej ilości miejsca w kotłowni na zasobnik. Dobór zasobnika c.w.u. do kotła to osobne istotne zagadnienie. Wielkość zasobnika ma istotne znaczenie nie tylko ze względu na komfort korzystania z c.w.u. ale także ze względu na prace kotła. Przy zbyt małej pojemności zasobnika, w lecie, kocioł pracuje tylko na potrzeby c.w.u. Może dochodzić do przegrzania kotła. W niektórych przypadkach zdarza się, że przy braku odbioru ciepła przez ogrzaną już w zasobniku wodę, kocioł się wygasza.

Do omówienia pozostaje jeszcze kwestia niezawodności i serwisowania omawianych urządzeń. Najbardziej narażonymi na awarie elementami kotłów automatycznych są, jak nie trudno się domyślić, elementy ruchome, czyli układy zasilania paliwem. Elementy te poddawane są nieustannemu oddziaływaniom mechanicznym i temperaturowym. Przez to są to elementy zużywające się najszybciej. Podajnik paliwa to element, który w czasie eksploatacji może ulec awarii, której skutki mogą okazać się kosztowne. Najczęstszymi przyczynami awarii układów podających paliwo są zła granulacja paliwa, jego zawilgocenie i zanieczyszczenia.

Niestety awarie spowodowane wyżej wymienionymi przyczynami nie podlegają bezpłatnym naprawom gwarancyjnym. Wynikają bowiem nie z wad produkcyjnych czy materiałowych urządzenia, lecz ze złej jego eksploatacji. Decydując się na automatyczny kocioł na paliwo stałe trzeba być świadomym tego,że automatycznie nie oznacza bezobsługowy, a takiego określenia często używają sprzedawcy i wprowadzają w błąd kupujących. Nie ma co się łudzić, kocioł jak każde urządzenie zawierające elementy mechaniczne wymaga czyszczenia, konserwacji i przeglądów. Przeglądu kotła należy dokonywać przynajmniej raz w roku. Najczęściej zresztą jest to wymagane, aby utrzymać gwarancję.  Podczas przeglądu osoba odpowiednio do tego przeszkolona, sprawdzi stan techniczny urządzenia, wyczyścić elementy mechaniczne i w razie potrzeby wymieni części, które uległy zużyciu wskutek normalnej pracy urządzenia. Eksploatacja kotła zanieczyszczonego sadzami oraz popiołem ma negatywny wpływ na trwałość całego urządzenia grzewczego i powoduje szybsze zużywanie się jego elementów. Aby utrzymać sprawność kotła na poziomie deklarowanym przez producenta oraz zapewnić oszczędne zużycia paliwa konieczne jest utrzymywanie w czystości, w czasie bieżącej eksploatacji kotła , komory spalania i kanałów konwekcyjnych.   Nawet niewielka grubość sadzy osadzonej na ściankach kotła powoduje spadek jego sprawności nawet o 30%.

Pogłębiaj swoją wiedzę, czytaj poradniki

Opracowanie redakcja

Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą autora.