Pompy ciepła czy gaz? Porównanie kosztów i efektywności w 2025 roku

Inwestorzy stawiający domy jednorodzinne czy też je modernizujący muszą między innymi wybrać źródło ciepła. Wśród sporej licznych dostępnych opcji, piece gazowe oraz pompy ciepła cieszą się bardzo dużą popularnością, Jednak, pod względem zasady działania, kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych oraz uzyskiwanych parametrów, urządzenia te znacznie się różnią od siebie.

Dlatego postaramy się opisać wszystkie plusy i minusy tych rozwiązań, co powinno okazać się pomocne przy podjęciu ostatecznej decyzji o wyborze odpowiedniego systemu. W czasach, gdy ceny energii są wysokie, co przełożyło się na znaczny wzrost kosztów ogrzewania domów, warto starannie przemyśleć tę kwestię.

Ogrzewanie gazowe - zalety i wady

Ogrzewanie gazowe znane jest i sprawdza się już od dziesięcioleci. Spotyka się je zarówno w nowych budynkach, jak i tych liczących sobie wiele lat. Popularność zyskało dzięki niższym kosztom ogrzewania oraz wygodzie obsługi, w porównaniu do tradycyjnych pieców węglowych czy ogrzewania alektrycznego. Współczesne kotły to nowoczesne urządzenia, sterowane mikroprocesorowo i wyposażone w zabezpieczenia, dzięki którym użytkownicy mogą nie obawiać się wybuchu gazu czy zatrucia tlenkiem węgla. Nowością w stosunku dla dawnych lat są kotły kondensacyjne, które odzyskuję ciepło ze spalin, co pozwala na znaczne zmniejszenie kosztów ogrzewania domu.

Główne zalety ogrzewania gazowego to:

Znacznie niższe koszty ogrzewania domu, niż w przypadku grzejników elektrycznych konwekcyjnych.
Wygodna obsługa i sterowanie za pomocą nowoczesnych, inteligentnych termostatów.
Brak konieczności składowania i uzupełniania paliwa, jak w kotłach na paliwo stałe.
Można je łączyć z innymi systemami grzewczymi, na przykład pompą ciepła lub ogrzewaniem słonecznym.

Natomiast wady tego systemu to:

Koszty ogrzewania zależą od sporych wahań cen gazu
Wymagana jest sieć gazowa i przyłącze do niej lub zbiornik gazu płynnego przy domu.
Nie jest neutralne dla klimatu.
Od 2025 r. brak dofinansowania do zakupu i montażu kotłów gazowych w programie „Czyste Powietrze”
Zapowiedzi kolejnych podwyżek cen gazu ze względu na wprowadzenie unijnych opłat za emisję CO₂ (system ETS2 od 2027 r.)

Pompy ciepła – zasada działania oraz plusy i minusy

W odróżnieniu od kotłów gazowych, pompy ciepła zyskały popularność znacznie później, chociaż nie są wynalazkiem nowym. To urządzenia zasilane energią elektryczną, pobierające ciepło ze środowiska zewnętrznego, powietrza, gruntu lub wody gruntowej, a następnie przekazujące je do wnętrza budynku. Jest ono wykorzystywane do zasilania instalacji centralnego ogrzewania lub klimakonwektorów, nadmuchujących ciepłe powietrze do pomieszczeń. Stąd nazwy typów pomp ciepła: powietrze-woda, powietrze-powietrze czy grunt-woda. Ponieważ pompa doprowadza ciepło z otoczenia, zaś prąd wykorzystywane jest tylko do napędu sprężarki oraz pompy obiegowej, sprawność urządzenia jest znacznie wyższa od 1. Określa ją współczynnik efektywności COP (lub lepiej sezonowy SCOP), który wynosi od 3,5 do 4,5. Czyli z 1 kWh energii elektrycznej uzyskujemy średnio 4 kWh energii cieplnej.

Do zalet pomp ciepła zaliczają się

Niskie koszty ogrzewania.
Możliwość zasilania z instalacji fotowoltaicznych.
Możliwość działania, jako klimatyzacja - po odwróceniu obiegu.
Precyzyjna regulacja temperatury za pomocą inteligentnych termostatów.
Możliwość uzyskania znacznego dofinansowania do zakupu i montażu pomp z programów rządowych.
Przyjazność dla środowiska – pompy nie powodują emisji spalin, w tym CO₂.

Natomiast minusami pomp są:

Wysokie ceny zakupu i montażu. Koszty zainstalowania powietrznej pompy ciepła to obecnie od 35 000 zł w górę, natomiast gruntowej nawet 80 000 zł. Przykładowe koszty instalacji gruntowej pompy ciepła o mocy 12-18 kW (dla domu o powierzchni 120 m²), w zależności od głębokości odwiertów, wynosi od 10 000 do nawet 20 000 zł.
W przypadku pomp gruntowych wymagane są głębokie odwierty lub spora powierzchnia działki, w celu ułożenia powierzchniowych wymienników ciepła.
Uzależnienie działania od dostaw energii elektrycznej, które mogą zostać przerwane na skutek awarii, wywołanej np. przez silne wiatry zrywające linie energetyczne albo wskutek powodzi.

Pompa ciepła i fotowoltaika w domu jednorodzinnym

Połączenie pompy ciepła z instalacją PV w ostatnich latach zyskuje na popularności, ponieważ produkowany przez panele darmowy prąd ze Słońca zasila to urządzenie grzewcze, co pozwala znacząco zmniejszyć koszty codziennego użytkowania, zwiększyć niezależność od dostawców energii oraz uodpornić sie na znaczne podwyżki jej cen. Obecnie zakup i montaż instalacji fotowoltaicznej o mocy 5–7 kWp (dla przeciętnego domu jednorodzinnego) to koszty około od 25 000 do 40 000 zł, zależnie od rodzaju paneli oraz ich producenta. Dodatkowo można zainstalować magazyn energii, którego ceny dla wspomnianego domu wahają się w przedziale 10 000–20 000 zł, jednak pozwala on wykorzystywać wyprodukowaną energię, zamiast sprzedawać ją bardzo tanio dostawcy (system rozliczeń net-billing). Jednak koszty zainwestowania w fotowoltaikę pozwolą na znaczne zmniejszenie kosztów eksploatacji domu. Ponadto można uzyskać dotacje do zakupu i montażu fotowoltaiki i magazynów energii z programów rządowych, takich jak Mój Prąd. Typowy system grzewczy, wykorzystujący pompę ciepła oraz instalację PV umożliwia 3-4 krotne zmniejszenie rocznych kosztów ogrzewania. Według specjalistów z branży taka inwestycja powinna zwrócić się w ciągu minimum 8 lat.

Porównanie kotłów gazowych z pompami ciepła

Zarówno kotły gazowe, jak i pompy ciepła wykorzystywane są do ogrzewania budynków oraz przygotowania ciepłej wody użytkowej. Jednak obydwie grupy urządzeń działają na całkowicie różnych zasadach: kotły wytwarzają ciepło poprzez spalanie paliw kopalnych, zaś pompy ciepła pobierają naturalne ciepło z otoczenia i przenoszą je do budynków, przy wykorzystaniu energii elektrycznej. Dlatego też pompy ciepła są wydajniejsze energetycznie, ponieważ przekazują więcej energii, niż jej zużywają. Ponadto pompa ciepła to bardzo uniwersalne urządzenie, które może realizować aż 4 funkcje w jednym: ogrzewanie i chłodzenie domu oraz filtrowanie i osuszanie powietrza. Co prawda wybór pompy ciepła oznacza znacznie wyższe koszty początkowe, jednak ich późniejsza eksploatacja okaże się znacznie tańsza w porównaniu z innymi systemami ogrzewania. Dotacje do zakupu oraz montażu tego urządzania mogą być bardzo wysokie, szczególnie w przypadku gospodarstw domowych, w których dochód miesięczny na osobę jest bardzo niski. Dofinansowanie oferują takie programy rządowe, jak Czyste Powietrze czy Moje Ciepło 2025. W pierwszym z nich kwota dotacji wynosi 4480 zł - 45 000 zł, w zależności od poziomu dofinansowania (zależnego od dochodów beneficjentów) oraz typu pompy ciepła.

Przy wyborze warto zapoznać się z aktualnymi cenami prądu i gazu. Uwzględniając koszty stałe i zmienne energii/paliwa i przesyłu:

Energia elektryczna. W 2025 r jej średnia cena brutto to 1,11-1,21 zł/kWh
Gaz ziemny. Ceny tego paliwa wynoszą od 4,00 do 4,75 zł brutto za 1m³. Oznacza to, przy średniej wartości opałowej gazu 10,55 kWh/m³, stawkę 0,38 – 0,45 zł/ kWh.

Porównajmy teraz przeciętne koszty początkowe (zakupu oraz zainstalowania) oraz ogrzewania w ciągu roku dla domu o powierzchni 120m^2,za pomocą gazu oraz pomp ciepła. Rachunki za ogrzewanie jednak w dużej mierze zależą od zapotrzebowania energetycznego budynku, Od 2021 r wszystkie nowe budynki muszą posiadać je na poziomie maksymalnie 70 kWh/m2*rok (dawniejsze ocieplone domy wymagają 120, zaś nieocieplone nawet 160).

Tradycyjne kotły gazowe:

Koszty początkowe: 15 000–20 000 zł
Koszty eksploatacji: 5 000–6 000 zł

Pompy ciepła:

Koszty początkowe: 35 000–65 000 zł
Koszty eksploatacji: 3 000–3 500 zł

Nowoczesne gazowe kotły kondensacyjne uzyskują sprawność nawet 110% (ten paradoks wynika z dawnej techniki obliczania), natomiast tradycyjne 90-92%. Jednak urządzenia te potrafią być nawet 3 krotnie droższe.

Pogłębiaj swoją wiedzę, czytaj poradniki

Opracowanie redakcja : (T.H.)

Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji portalu www.ogrzewnictwo.pl