Kiedy kocioł na pellet nie spełnia norm? UOKiK radzi jak wybrać właściwy kocioł na pellet

Niedawno wojewódzkie inspektoraty Inspekcji Handlowej w 4 miastach Polski skontrolowały 10 dostępnych w handlu modeli kotłów na paliwa stałe, miedzy innymi na pellet, o mocy do 500 kW.

Celem operacji było sprawdzenie, czy urządzenia te spełniają wymogi unijnej Dyrektywy Ekoprojekt , pod względem zarówno efektywności energetycznej i emisji substancji szkodliwych, jak i dokumentacji, oznakowania oraz informacji na stronach internetowych producentów czy dystrybutorów. Wyniki kontroli okazały się bardzo niepokojące – aż 4 modele kotłów nie spełniały wymagań technicznych lub formalnych. Ponieważ są to urządzenia kosztowne i mające wpływ na środowisko naturalne, warto zapoznać się z wynikami kontroli oraz poradami udzielonymi przez Urząd Kontroli Konkurencji i Konsumentów.

Przyczyny przeprowadzenia kontroli

Kotły na pellet, wykorzystywane do ogrzewania budynków oraz wytwarzania ciepłej wody użytkowej, cieszą się w Polsce dużą popularnością. Wynika to zarówno z rosnących cen energii elektrycznej i problemów związanych z innymi źródłami ciepła, jak i wygody obsługi oraz faktu, że są to urządzenia przyjazne dla środowiska naturalnego. Na ich zakup można uzyskać spore dofinansowanie w rządowym programie „Czyste Powietrze”. Dlatego na rynku istnieje bogata oferta kotłów na pellet, zarówno producentów polskich, jak i zagranicznych. Na podstawie własnych obserwacji oraz dostępności urządzeń w hurtowniach i sklepach, UKOiK wraz z Inspekcją Handlową wytypowały 10 modeli kotłów na paliwa stałe celem weryfikacji, czy urządzenia te spełniają wymagania Ekoprojektu, który zakłada ograniczenie negatywnego wpływu produktu na środowisko, w całym jego cyklu życia. Podstawami prawnymi tej operacji były: Rozporządzenie Komisji (UE) 2015/1189, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/125/WE oraz Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 17.12. 2010.

Zakres kontroli

W ramach kontroli, która odbyła sie w okresie wrzesień-październik 2024, sprawdzono czy wybrane modele kotłów na pellet spełniają: 

1. Wymagania formalne: posiadanie właściwego oznakowania CE, deklaracji zgodności, dokumentacji technicznej, prawidłowej i zrozumiałej instrukcji obsługi w języku polskim oraz informacji na stronach internetowych producentów oraz dystrybutorów, dotyczących: parametrów technicznych, ostrzeżeń, instrukcji eksploatacji oraz demontażu i recyklingu po zakończeniu eksploatacji urządzenia.

2. Wymagania techniczne w zakresie

• sezonowej efektywności energetycznej
• emisji niebezpiecznych substancji do atmosfery podczas spalania paliwa 

Jaki kocioł na pellet spełnia normy?

Unia Europejska wydała Dyrektywę 2009/125/EC o nazwie Ekoprojekt (w Polsce używana jest też nazwa angielska Ecodesign), która obowiązuje u nas od 2022 r. Ustala ona m.in. normy dla kotłów na pellet (tzw. ogrzewaczy z zamkniętą komorą spalania wykorzystujących pellet): sezonowa efektywność energetyczna nie może być niższa niż 79%, zaś emisje pyłów zawieszonych (PM) przy referencyjnej zawartości tlenu 13% nie mogą przekraczać 20 mg/m³. Ponadto Ekoprojekt określa wymagania dotyczące ograniczenia emisji: tlenku węgla (CO), tlenków azotu (NOx) i organicznych związków gazowych (OGC). Unijny certyfikat Ecodesign przyznawany jest przez akredytowane laboratoria, specjalizujące się w badaniu urządzeń grzewczych. Ponadto od połowy 2018 r. zabroniona jest sprzedaż kotłów na pellet klasy niższej od 5, czyli emitujących znacznie więcej tlenku węgla i pyłów, niż nowoczesne, ekologiczna urządzenia. Nowoczesnych kotłów nie ma co nawet porównywać do starych pieców spalających węgiel kamienny, często niskiej jakości.

Sezonowa efektywność energetyczna kotła na pellet to stosunek energii oddanej (ciepła użytkowego) do energii pobranej (energii cieplnej zawartej w paliwie) w określonym okresie czasu, zwykle 1 roku. Ten parametr mówi nam, jak ekonomiczny jest dany kocioł – im większa sprawność, tym niższe koszty eksploatacji. Odpowiednie parametry kotłów na paliwa stałe uzyskuje się dzięki zastosowaniu odpowiednich technologii. Przykładami mogą być: stalowy, płomienicowy wymiennik ciepła o wysokiej sprawności, wymiennik trójciągowy,palnik Platinum Bio z regulacją Fuzzy Logic, doskonała izolacja cieplna kotła oraz sterowanie mikroprocesorowe, zapewniające automatyczne i optymalne dozowanie paliwa do komory spalania. Oszczędzanie na kosztach produkcji może doprowadzić do tego, że dany kocioł nie będzie spełniał wymaganych parametrów.

Skutki niezgodności kotłów z wymaganiami technicznymi oraz formalnymi

Sezonowa efektywność energetyczna ogrzewania pomieszczeń pozwala nam na rzeczywiste oszacowanie zużycia energii w ciągu całego sezonu grzewczego, przy uwzględnieniu zmiennych warunków pracy oraz obciążenie kotła. Niższa wartość oznacza niższą klasę efektywności energetycznej, co przekłada się na wyższe koszty ogrzewania domu. Natomiast długotrwałe narażenie na zbyt wysoką emisję pyłów oraz szkodliwych związków chemicznych, takich jak tlenek węgla czy tlenki azotu może prowadzić do pogorszenia oraz chorób dróg oddechowych czy skóry. Niekompletna, źle opracowana lub przetłumaczona instrukcja obsługi może doprowadzić do niewłaściwego zainstalowania i eksploatacji kotła, co będzie stanowić zagrożenie zarówno dla nas, jak i środowiska. Z kolei brak informacji na temat konieczności stosowania odpowiedniego paliwie może nawet skończyć się awarią kotła. W instrukcji powinny zostać także podane informacje na temat postępowania po zakończeniu eksploatacji urządzenia: demontażu oraz recyklingu lub utylizacją. Natomiast nieprawidłowa zgodności nie stanowi dowodu na sprawdzenie przez producenta, czy wyrób spełnia obowiązujące wymogi.

Badania laboratoryjne i kontrole formalności oraz ich wyniki

W laboratorium zweryfikowano zadeklarowane przez producentów parametry kotłów w odniesieniu do ogrzewania pomieszczeń, takie jak sezonowa efektywność energetyczna oraz emisje PM, CO i NOx. W przypadku 2 modeli okazało się, że zadeklarowana przez producenta efektywność nie mieściła się w zakresie określonym przez rozporządzenie (UE) 2015/1189. W przypadku kilku kotłów stwierdzono niezgodności formalne: nieprawidłowo sporządzona deklaracja zgodności oraz brak wszystkich wymaganych informacji w instrukcji obsługi kotła (brak parametrów technicznych) i na stronie www producenta - nie podano wszystkich wymaganych informacji (takich jak np. parametry techniczne czy instrukcja obsługi. W 2 przypadkach niezgodności parametrów, ujawnione podczas badań laboratoryjnych, doprowadziły do wszczęcia postępowania administracyjnego, które może doprowadzić do wycofania danego pieca z obrotu. Nieprawidłowości w postaci zbyt niskiej sezonowej efektywności energetycznej dotyczą takich modeli kotłów na pellet, jak Ferroli Bio Pellet Pro 18 kW oraz Ferroli Bio Pellet Pro 24 kW (prod. Ferroli, Włochy). Natomiast w 2 przypadkach, w których stwierdzono jedynie nieprawidłowości w dokumentacji, nakazano podmiotowi odpowiedzialnemu działania naprawcze, nadzorowane przez Inspekcję Handlową. Dotyczy to kotłów: KW-ECO Lider 9 (prod. P.W. STALKOT, Czermin; kocioł na pellet) oraz FENIKS UNI 24 (prod. DTO Zakład Produkcji Kotłów S.C., Pleszew; kocioł na węgiel, z ręcznym podawaniem paliwa).

Wnioski z kontroli – porady dla konsumentów

UKOiK na swojej stronie internetowej zamieścił porady dla osób zamierzających zakupić kocioł na paliwo stałe. Przy wyborze kotła na pellet powinniśmy uwzględnić głównie:

• moc i pojemności kotła – odpowiednią dla ogrzewanej powierzchni,
• sprawność kotła – powinna być jak najwyższa,
• stosunek ceny kotła do kosztów jego eksploatacji – inwestycja w droższe urządzenie o wyższej sprawności może się opłacić w postaci niższych kosztów eksploatacji,
• sprawdzenie, czy na urządzaniu są dane producenta/importera oraz znak bezpieczeństwa CE.

Warto również sprawdzić, czy wybrany kocioł posiada wymaganą dokumentację techniczną. Zapoznać się z instrukcją obsługi urządzenia, która powinna być dostępna do pobrania na stronie producenta lub dystrybutora. Zarówno ten dokument, jak i pozostałe informacje, powinny być podane po polsku (ważne w przypadku kotłów produkcji zagranicznej), napisane poprawnym i zrozumiałym językiem technicznym, bez błędów np. wskazujących na użycie translatora. Na stronie internetowej producenta powinny być także zamieszczone informacje o demontażu, recyklingu lub unieszkodliwieniu kotła po zakończeniu jego eksploatacji. Pamiętajmy również, że instalacja oraz serwisowanie kotłów powinny być przeprowadzane przez specjalistów z odpowiednimi uprawnieniami, zgodnie z wytycznymi producentów. Od tego zależy zarówno nasze bezpieczeństwo, jak i odpowiednio niskie koszty eksploatacji kotła na pellet.

Pogłębiaj swoją wiedzę, czytaj poradniki

Opracowanie redakcja : (T.H.)

Materiał objęty prawem autorskim. Publikacja w części lub w całości wyłącznie za zgodą redakcji portalu www.ogrzewnictwo.pl