Jak zbudowane są zawory obrotowe? To warto wiedzieć

Zawory obrotowe (np. ESBE serii VRG) mogą pełnić funkcję mieszającą lub funkcję przełączającą.

Zawory różnią się od siebie konstrukcją zawieradła i modelem przepływu. Prawidłowa praca zaworów obrotowych z dobranymi do nich siłownikami lub sterownikami ze zintegrowanymi siłownikami przekłada się na prawidłową pracę całej instalacji. Poniżej prezentujemy najważniejsze zagadnienia związane z budową, konstrukcją i działaniem zaworów obrotowych. Podstawowymi elementami składowym każdego zaworu są: korpus, pokrętło, trzpień i zawieradło. Elementami uszczelniającymi są pierścienie (o- ringi) wykonane z EPDM.

1. Korpus i wygląd zewnętrzny

Zawory obrotowe serii VRG to zawory 3-drogowe. Mają 3 porty, przez które – w zależności od położenia zawieradła – przepływa medium poddawane mieszaniu lub przełączaniu. Porty mogą posiadać różne rodzaje gwintów (wewnętrzny, zewnętrzny, złączkę zaciskową, nakrętkę obrotową i gwint zewnętrzny), które umożliwiają przyłączenie zaworów do rur o różnym gwincie i średnicy. Korpusy zaworów przypominają kształtem literę T. Najczęściej korpusy są wykonane z mosiądzu odpornego na odcynkowanie, dzięki czemu zaworu mogą pracować zarówno w wysokich, jak i niskich temperaturach. Większość elementów składowych można poddawać również recyklingowi. Każdy z krócców zaworów 3-drogowych posiada oznaczenia w postaci prostych figur geometrycznych takich jak: trójkąt, koło i kwadrat. Takie oznaczenie ułatwia instalatorowi podłączenie odpowiedniego króćca do danego przyłącza na rurociągu.

2. Różne funkcje pokrętła

Charakterystycznym komponentem zaworu obrotowego jest czarne pokrętło, obok którego znajduje się oznaczenie produktowe. Plastikowe pokrętło zdejmuje się z zaworu podczas montażu sterownika lub dedykowanej izolacji. Pokrętło należy zamontować ponownie, jeżeli dojdzie do awarii zasilania elektrycznego (wówczas można przełączyć się na sterowanie ręczne za pomocą pokrętła) lub zawór będzie wymagał serwisowania.

3. Zawieradło i trzpień

O właściwościach danego zawory decyduje m.in. konstrukcja i pozycja zawieradła. Zmiana pozycji (obrót) zawieradła wobec osi skutkuje otwarciem jednego lub większe liczby portów. Jeżeli mamy do czynienia z zaworem mieszającym, efektem obrotu zawieradła i otwarcia dwóch portów jest regulacja temperatury medium. Aktualne położenie zawieradła zaworu znajduje się tam, gdzie podcięcie na jednym z czterech

„skrzydełek” mosiężnego trzpienia.

4. Model przepływu

Zawory obrotowe różnią się od siebie modelem przepływu. Większość zaworów obrotowych serii VRG ma asymetryczny model przepływu. Jeżeli zawór obrotowy jest zaworem przełączającym, ma symetryczny model przepływu.

Zawory obrotowe stosowane są w instalacjach z różnymi rodzajami źródeł ciepła – począwszy od kotłów na paliwo stałe, przez kotły gazowe, a skończywszy na ekologicznych zastosowaniach z pompami ciepła. Znajomość budowy, konstrukcji, a tym zasad działania zaworów znacznie ułatwia pracę i wybór produktu dopasowanego do wymagań instalacji. Należy również pamiętać, że zawory obrotowe współpracują z siłownikami lub sterownikami, dlatego nie należy montować ich w instalacji bez tych urządzeń.