ORLEN Paliwa: Znaczenie jakości zimowego LPG

Okres zimowy jest szczególnie trudny dla kierowców, zarówno z uwagi na panujące warunki drogowe jak również z uwagi na konieczność przygotowania samochodu.

Przygotowania do zimy nie omijają także producentów paliw w tym także autogazu. Muszą oni dostosować parametry eksploatacyjne LPG do niższych temperatur otoczenia tak, aby w takich warunkach można było bezproblemowo go używać.

Skład LPG
Jak wiadomo gaz płynny (LPG) jest mieszaniną dwóch węglowodorów: propanu i butanu z niewielką zawartością innych gazów takich jak metan, etan czy pentan. Zasadniczy wpływ na właściwości paliwa gazowego mają jednak dwa główne składniki, czyli propan i butan. Zmieniając odpowiednio ich proporcje dostosowuje się właściwości paliwa gazowego do panujących warunków atmosferycznych (temperatury otoczenia).

Temperatura wrzenia i ciśnienie w zbiorniku
Decydujący wpływ na właściwości LPG mają temperatury wrzenia propanu i butanu. Propan gwałtownie odparowuje już w -42ºC, a butan przy -0,5ºC. Właśnie dzięki tym parametrom gaz płynny ma skłonność do odparowania (przechodzenia w stan gazowy). Jest to bardzo istotne, ponieważ samoistne odparowanie LPG w zbiorniku wytwarza nad lustrem płynnego paliwa poduszkę gazową. Dzięki temu w zbiorniku powstaje nadciśnienie, które powoduje, że płynna mieszanina propanu i butanu jest w stanie przemieszczać się do dalszej części gazowego układu zasilania.

Porównując tylko temperatury wrzenia obu składników wyraźnie widać, że propan w naszej strefie klimatycznej zawsze będzie łatwo odparowywał, tworząc odpowiednie nadciśnienie w zbiorniku. Niestety butan w temperaturach poniżej zera już nie przechodzi on w stan gazowy, zatem w zbiorniku nie będzie nadciśnienia (gaz nie będzie w stanie przemieszczać się do dalszej części układu zasilania).

Kwestię parametrów LPG z przymrużeniem oka komentuje Sławomir Karpisz, Ekspert ds. Technologii i Jakości Gazu w ORLEN Paliwa: - Porównując tylko temperatury wrzenia dokładnie widać, że propanowi na szerokościach geograficznych, na których leży Polska, zima nie jest straszna. Temperatura -20ºC to dla niego jeszcze Hawaje. Odwrotnie jest z butanem, który w temperaturach poniżej 0ºC zachowuje się jak typowy zmarzlak i woli pozostać w zbiorniku niż zamieniać się w gaz i podążać do silnika.

Zmiana składu LPG
Odpowiednie proporcje obu składników dobiera się zatem okresowo w zależności od panujących temperatur zewnętrznych tak, aby zapewnić odpowiednie ciśnienie w gazowym układzie zasilania, które jest niezbędne dla prawidłowej jego pracy. W okresie zimowym w autogazie zwiększana jest zawartość propanu, latem, kiedy panują dodatnie temperatury otoczenia można zmniejszyć zawartość tego składnika, zastępując go tańszym butanem.

Zasady okresowych zmian składu LPG, a właściwie jego parametrów, które są pochodną składu węglowodorowego dokładnie określa norma PN-EN 589 oraz Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 28 grudnia 2006 roku w sprawie wymagań jakościowych dla gazu skroplonego (LPG).

Sławomir Karpisz z ORLEN Paliwa wyjaśnia najważniejsze, z punktu widzenia zimowej eksploatacji samochodu zasilanego LPG, zapisy zawarte w obu dokumentach: - Zgodnie z tymi wymaganiami, dla paliwa LPG zima rozpoczyna się 1 listopada, a kończy 31 marca. Pozostałe 6 miesięcy to okres letni. O tym, czy paliwo LPG spełnia wymagania dla okresu zimowego decyduje parametr określany jako: „temperatura, w której względna prężność par nie jest niższa niż 150 kPa”. Temperatura ta w okresie zimowym przede wszystkim zależy od zawartości propanu w LPG i jest odpowiednia, gdy nie jest wyższa od -10ºC. Zatem zimowe LPG to mieszanina propanu-butanu spełniająca wymagania normy PN-EN 589 i która w temperaturze poniżej -10ºC posiada prężność względną par powyżej 150 kPa. To oznacza, że zimą skład paliwa LPG musi zapewniać bardzo dobre ciśnienie w zbiorniku, tak by nie było problemów z odpowiednim zasilaniem silnika. Zwiększona zawartość propanu w paliwie LPG ma jeszcze dodatkowe korzyści. Propan jest składnikiem o wysokiej liczbie oktanowej, czyli bardzo dobrze (bezstukowo) spala się w silniku. Kierowca może to odczuwać w postaci poprawy mocy i przyspieszenia. Reasumując dobry gaz zimowy charakteryzuje się: wysoką zawartością propanu, bardzo dobrą prężnością par i wysoką liczbą oktanową.

Czy w takim razie istnieje zły gaz zimowy?
Niestety, tak. Zdaniem naszego eksperta nierzetelni dostawcy często wykorzystują ogromną prężność metanu, który w przypadku LPG powinien zostać zredukowany poniżej zawartości 0,1%. Tak się składa, że niewielka zawartość metanu, nawet na poziomie 0,2-0,3%, pozwala na osiągnięcie parametrów zimowych w paliwie LPG przy bardzo niskiej zawartości propanu, nawet poniżej 35%. Paliwo takie odpowiada normie, ale ma niską liczbę oktanową. Ogromna prężność metanu powoduje zakłócenia w spalaniu mieszanki w silniku lub nawet przerwanie jego pracy w wyniku skłonności do odparowywania LPG w przewodach i powstawania tzw. „korków gazowych”. Dlatego tak ważne jest, by tankować jedynie na sprawdzonych stacjach paliw.

Podsumowanie
ORLEN Paliwa jest dostawcą LPG do największej w Polsce i Europie Centralnej sieci stacji paliw należącej do PKN ORLEN, Opracowane przez firmę receptury zimowego paliwa LPG dają gwarancję optymalnej proporcji propanu i butanu w mieszance oraz bezproblemową eksploatację silnika zasilanego LPG nawet w najtrudniejszych warunkach atmosferycznych. Aby zapewnić wysoką jakość autogazu, ORLEN Pliwa współpracuje z renomowanymi instytutami naukowo-badawczymi. Należą do nich Instytut Nafty i Gazu w Krakowie, Instytut Chemii Politechniki Warszawskiej czy Przemysłowy Instytut Motoryzacji w Warszawie.