Potrzeba termomodernizacji w budynkach mieszkaniowych- Koszty w dół

Uzyskanie właściwego mikroklimatu pomieszczeń w budynku, tzw. komfortu cieplnego przy jednoczesnym zminimalizowaniu zużycia energii, związane jest z dwoma czynnikami.

Są to: po pierwsze, właściwa ochrona cieplna przegród budowlanych, czyli izolacja termiczna i szczelność przegród zewnętrznych; po drugie: prawidłowo zaprojektowane i pracujące (wyregulowane) instalacje co. i wentylacji. I co w tym najistotniejsze — to niezbędne współistnienie tych warunków jednocześnie.

O warunkach komfortu cieplnego można mówić wówczas, gdy zapewnione mamy:

• temperaturę w pomieszczeniu w granicach 18 - 22°C zimą i nie więcej niż 26°C latem,

• wilgotność względną w granicach 35-55%,

• prędkość ruchu powietrza - 0,15 m/s zimą i 0,25 latem, tak aby nie dopuścić do nieprzyjemnego zjawiska przeciągu,

• zawartość CO₂ - poniżej 3%,

• stosunkowo mało jonów dodatnich.

Dlatego też przegrody zewnętrzne stosowane w budynkach (ściany, stropy, podłogi i okna) poprzez swoje parametry techniczne muszą zapewnić wymagane wewnątrz  pomieszczeń warunki. Niezbędne staje się tu przestrzeganie zasad określonych w RMI z dnia 15.01.2002 (Dz. U. nr 12, poz. 114): „W sprawie szczegółowych warunków ochronny cieplnej   budynków".  Wymagania tam zawarte określają dopuszczalne wartości współczynnika przenikania ciepła — U dla wszystkich typów przegród budowlanych oraz wskaźnika E — sezonowego zapotrzebowania energii na ogrzewanie budynku, którego wartość zależy nie tylko od samej izolacyjności przegród, ale i np. od nasłonecznienia i typu budynku. Jeżeli wartości tych współczynników nie mieszczą się poniżej dolnych granicznych wartości, konieczne jest poddanie budynków termomodernizacji, czyli poprawieniu istniejącego stanu technicznego budynku, efektem czego ma być zmieszenie jego zapotrzebowania na energię. Przy czym pod pojęciem tym należy rozumieć nie tylko założenie dodatkowej izolacji przegród, (popularne docieplenie), ale również jednoczesne zmiany w systemie ogrzewania podnoszące jego sprawność i tym samym zmniejszające straty. W momencie docieplania warto pamiętać o właściwym przegotowaniu podłoża, na które położona ma być izolacja. Wszelkie bowiem nieszczelności powodują potencjalne ryzyko zawilgocenia warstw izolacji, skutkiem czego jest znaczne pogorszenie ich właściwości termoizolacyjnych.

Niestety, większość budynków w Polsce jest niedostatecznie izolowana termicznie, przez co zużywają one 2-3 razy więcej energii w porównaniu do budynków wzniesionych w zbliżonych warunkach klimatycznych na zachodzie Europy. Tam roczne zapotrzebowanie energii wynosi 30-70 kWh/m², u nas jest to często 90-120 kWh/m², co bezpośrednio przekłada się na zużycie paliwa. Niemały wpływ na to zjawisko mają bardzo często okna. Na ogół nieszczelne, o wysokiej wartości współczynnika przenikania ciepła zarówno dla szyb, jak i dla ościeżnic, stają się tzw. mostkami termicznymi, czyli elementami budynku, przez które ucieka najwięcej ciepła.

Proste usprawnienia

Biorąc pod uwagę, iż zużycie energii na cele grzewcze i wentylację stanowi około 70% zużycia energii w mieszkaniach, uzasadnione staje się stworzenie możliwości do oszczędności właśnie w tym sektorze. Dotychczasowe doświadczenie pokazuje, iż zmniejszenie zużycia energii jest możliwe do osiągnięcia prostymi i skutecznymi metodami. Wymaga to rzecz jasna poniesienia pewnych kosztów związanych z wprowadzeniem zmian, usprawnień czy modernizacji, które w konsekwencji przyczynią się do uzyskania takich oszczędności, które pokryją wcześniejsze nakłady.

Istnieje wiele usprawnień, które wchodzą w zakres termomodernizacji i umożliwiają mniejsze lub większe zmniejszenie zużycia energii. Nie każde jednak usprawnienie jest równie konieczne, korzystne i opłacalne. Błędne i nieprzemyślane modernizacje mogą, zamiast oczekiwanych oszczędności przynieść dodatkowe straty. Warunkiem powodzenia inwestycji jest tu prawidłowo wykonany audyt energetyczny, czyli dokładna analiza stanu istniejącego oraz propozycje najbardziej efektywnych usprawnień. W audycie jego autor — audytor po ocenie stanu istniejącego poziomu zużycia energii określa możliwości uzyskania oszczędności oraz wskazuje na optymalne rozwiązania techniczne, dające w efekcie obniżenie zużycia energii bez szkody dla środowiska naturalnego. Przy wyborze rozwiązania decyduje efekt ekonomiczny.

Wstępna ocena

Aby dokonać wstępnej oceny opłacalności inwestycji, należy w pierwszej kolejności zestawić przewidywane nakłady inwestycyjne z oczekiwanymi korzyściami. Najprościej można tego dokonać, określając tzw. prosty czas zwrotu SPBT (z ang. Simple Pay Back Time), czyli czas, w ciągu którego suma uzyskanych oszczędności zrówna się z poniesionymi nakładami.

SPBT= I/Z [lata]

I - nakłady inwestycyjne [lata]

Z - roczne oszczędności [PLN]

Uwaga na procenty!

Efekty realizacji poszczególnych usprawnień mogą być różne w każdym indywidualnym przypadku. Jednak na podstawie danych z wielu realizacji można określić pewne przeciętne wartości tych efektów. Efekty i czas zwrotu wybranych usprawnień termomodernizacyjnych przedstawiono w tabeli. Należy tu brać pod uwagę nie tylko same możliwości obniżenia zużycia ciepła, ale także ich koszt i czas zwrotu poniesionych kosztów. Trzeba jednak zwrócić uwagę na poprawne określenie efektów w przypadku występowania dwóch lub więcej usprawnień wymienionych w tabeli. Jeżeli np. wykonanie jednego usprawnienia pozwala na uzyskanie pewnych procentowych oszczędności, to po wykonaniu drugiego usprawnienia efektem wspólnym nie będzie suma procentowych obniżeń.

Prawidłowe określenie opiera się na rozumowaniu, że kolejne usprawnienie pozwala na uzyskanie oszczędności od zużycia już zmniejszonego przez pierwsze usprawnienie. Czyli, gdy usprawnienie z pozycji pierwszej daje np. 10% obniżenia zużycia energii, usprawnienie z pozycji drugiej np. 20%, generujemy oszczędności rzędu:

100%- [(100-10).(100-20)]% = 100%- (90%-80%) = 100% - 72% = 28%.

A nie:

10% + 20%, czyli w sumie 30%.

Należy także zwrócić uwagę na konieczność kompleksowej modernizacji. Zabiegi termomodernizacyjne dotyczące struktury budowlanej powinny być realizowane jednocześnie z racjonalizacją systemu ogrzewania. Tylko wtedy można osiągnąć pełny efekt oszczędnościowy.

Kolejnym etapem modernizacji systemu grzewczego budynku po przeprowadzeniu montażu zaworów przy grzejnikowych powinien być montaż zaworów regulacyjnych pod pionowych w celu przeprowadzenia regulacji hydraulicznej instalacji.

Omówione zabiegi modernizacyjne mają na celu obniżenie kosztów użytkowania mieszkań. A więc decyzja o przeprowadzeniu modernizacji i jej zakresie powinna być podjęta po rozpatrzeniu spodziewanych efektów ekonomicznych. Powinny być realizowane tylko takie zmiany budowlane i instalacyjne, które są rzeczywiście opłacalne.

Jarosław Czapliński

Literatura:

1. Materiaty XV Krajowej Konferencji X Forum Cieptowników Polskich, Międzyzdroje 2006.

2. M. Robakiewicz, Termomodernizacja budynków i systemów grzewczych — poradnik FPE, Warszawa 2002.

3. Warunki techniczne wykonania i odbioru instalacji ogrzewczych, COBRTI Instal, Warszawa 2003.

www.instalator.pl

autor: Jarosław Czapliński