Temperatury na klatkach schodowych i w korytarzach

Temperatury klatek schodowych, podane w aktach prawnych, wahają się w dużych granicach i stąd prawidłowe ich dobranie w obliczeniach zapotrzebowania ciepła staje się koniecznością, szczególnie w trakcie sporządzania audytu, czy świadectwa energetycznego.

Dotychczasowe zasady obliczeń cieplnych, oparte na istniejących temperaturach podanych w aktach prawnych, są mało dokładne i mogą być przyczyną błędów. Wynikiem może być źle zamówiona moc cieplna i w konsekwencji większe koszty ogrzewania.

Stan prawny dotyczący temperatury na klatkach schodowych

Istniejące nieprawidłowości w aktach prawnych to:

• różne temperatury na klatkach (praktycznie 8-20°C),
• brak określenia rodzaju klatki i przyporządkowania jej do właściwej temperatury,
• brak temperatury dla korytarzy przy klatkach.


Dobór temperatur klatek i korytarzy, ze względu na ich różnorodność, może być często nieprawidłowy i może zafałszować obliczenia zapotrzebowania ciepła. Objętość ogrzewana klatek, gdzie na kondygnacji jest 2-3 mieszkań wynosi 5-10% i ma znaczący wpływ na bilans cieplny budynku. Dla budynków rozległych wpływ klatek maleje, natomiast korytarzy rośnie. Dlatego też dla bilansu cieplnego nie jest obojętne, czy przyjmiemy temperaturę obliczeniową 8°, 16° czy też 20°C.

Programy komputerowe OZC liczą wszystkie elementy budynku dość dokładnie, tymczasem sprawa temperatur klatek i korytarzy jest w tych programach traktowana z dużym uproszczeniem. Preferowaną temperaturą klatek jest temperatura 16°C. Należy tu dodać, że pogram Danfoss'a czasami „narzuca" wyższe temperatury — uwzględniając niskie współczynniki przenikania ścian pomiędzy klatkami a mieszkaniami.

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w rozdziale 4 podaje temperatury:

•    + 8°C - dla klatek schodowych w budynkach mieszkalnych,
•    + 12°C - dla holi wejściowych przy salach widowiskowych.


Norma, która nie jest przywołana — PN-82/B-02402 - Ogrzewnictwo. Temperatury ogrzewanych pomieszczeń w budynkach podaje temperatury:

•    + 8°C - dla klatek schodowych w budynkach mieszkalnych,
•    + 16°C - dla korytarzy, klatek schodowych w budynkach biurowych i użyteczności publicznej,
•    + 20°C - dla korytarzy i klatek schodowych w zakładach leczniczych.


W obu aktach prawnych brak jest korytarzy przy klatkach schodowych mieszkań.

Podana temperatura klatek +8°C jest tu zdecydowanie za niska. Dla sprawiedliwości należy jednak dodać, że PN-82/B-02402 w pkt. 2 dopuszcza przyjmowanie innych temperatur.

Praktycznie temperatury klatek nie są regulowane (najczęściej brak zaworów regulacyjnych). Ograniczanie temperatury klatek — stosowane przez demontaż istniejących grzejników — nie jest prowadzone w sposób racjonalnie uzasadniony. Ściany klatek mają często U>1 (W/m²) i wtedy klatki są ogrzewane pośrednio przez mieszkania przyległe, co w przypadku mieszkań z podzielnikami kosztów powoduje wzrost kosztów ogrzewania tych mieszkań.

Dla formalności należy dodać, że zgodnie z Ustawą z dnia 3 kwietnia 1993 r. o normalizacji, stosowanie PN jest dobrowolne. Zatem norma jest obowiązująca, jeśli jest przywołana w konkretnym rozporządzeniu. Ponadto zgodnie z interpretacją PKN dopuszcza stosowanie norm nawet wycofanych, ale z dużą ostrożnością i za zgodą obu stron.

Analiza stanu faktycznego temperatury klatek schodowych

Zmierzone temperatury są uśrednione, ponieważ w zależności od położenia kondygnacji temperatury rosną w granicach 1°-4°C, licząc od parteru do ostatniej kondygnacji. Przykładem rozkładu temperatur są 2 jednakowe budynki (12 kondygnacji), identyczne pod względem wielkości. Różnią się tylko oknami klatek — budynek I ma okna pojedyncze w ramach metalowych (U=5,6 W/m²), natomiast II ma okna nowe (U=1,3 W/m²). Rozkład temperatur na klatkach tych budynków obrazuje wykres 1. Liczby 1, 2 i 3 na osi odciętych oznaczają pomiary na wysokości I, VI i XII kondygnacji.

Wszystkie przykłady przedstawione w zestawieniu informują, że mamy praktycznie dość zróżnicowane temperatury klatek i przyjęcie do obliczeń temperatury bez analizy przypadku jest błędem.

Istniejące budynki mieszkalne to:

• budynki projektowane i budowane jako mieszkalne,
• budynki przebudowane ze szkół, biurowców, hoteli robotniczych, internatów itp. - charakteryzują się długimi korytarzami.
  

Podsumowanie przeprowadzonej analizy temperatur na klatkach schodowych:

• Przyjmowanie do obliczeń prawidłowej temperatury klatki schodowej i korytarza ma duże znaczenie dla prawidłowego ustalenia obciążenia cieplnego, a więc prawidłowego sporządzenia umowy na dostawę ciepła.
• Ilość przypadków rozwiązań konstrukcyjnych klatek i korytarzy jest dość znaczna, stąd wybranie właściwej temperatury jest konieczne.
• Klatki, jak i korytarze, mają ograniczoną możliwość regulacji temperatury, często zawory są zdemontowane — istnieje tylko regulacja centralna,
• Temperatura klatki i korytarza w czasie sezonu grzewczego zmienia się w zależności od temperatury zewnętrznej i położenia (kondygnacji),
• Temperatura obliczeniowa może być tylko uśredniona, uwzględniając średnią temperaturę zewnętrzną, jak i rozkład temperatury wg krzywej Gaussa. Wiadomo, że najniższe temperatury występują tylko przez kilka dni sezonu grzewczego lub w ogóle nie występują.
• Temperatura klatki zależy bardzo znacznie od stanu technicznego okien, jakości tych okien i jakości ścian sąsiadujących z klatką. Po wymianie okien metalowych pojedynczych na okna z PCV (dla szyb u=1,1) temperatura klatek rośnie średnio o 4°C.
• Całkowite zdemontowanie grzejników z klatek i korytarzy, stosowane dość często i przejście na ogrzewanie pośrednie nie jest uzasadnione, ponieważ odbywa się to kosztem sąsiednich mieszkań (podzielniki wykazują większe zużycie energii). Ilość i położenie grzejników powinno być poparte obliczeniami cieplnymi.
• Na podstawie pomiarów temperatur klatek w kilku różnych budynkach (w III strefie klimatycznej i przy temperaturze zewnętrznej (-5 do -8°C) można ustalić, że właściwe temperatury dla klatek to - (+12, +16 i + 20)°C. Wybór jednej z tych temperatur powinien zależeć od rozwiązania konstrukcyjnego konkretnego budynku. Temperaturą najczęściej stosowaną będzie oczywiście temperatura +16°C.

   
W Rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. powinny być określone 3 przypadki wyboru jednej z temperatur wyżej podanych. Wprowadzenie powyższych zmian przyczyni się do zmniejszenia błędów w obliczeniach - do granicy dopuszczalnej.

Na zakończenie należy dodać, że przyjmowanie do obliczeń cieplnych łazienek o temperaturze 24°C jest nieprawidłowe, ponieważ nasze małe mieszkania i łazienki mają temperaturę tak jak pokoje, tj. w granicach 20 - 21 °C.

Temperatura 24°C może być przyjmowana tylko dla dużych łaźni - w zakładach przemysłowych, gdzie rzeczywiście jest taka jak w normie. Jeżeli w naszych łazienkach jest wyższa temperatura to tylko w trakcie kąpieli i to od ciepłej wody, i również od podgrzewacza gazowego lub elektrycznego.

Literatura:

 [1] Maciej Robakiewicz - „Jaka temperatura na klatkach schodowych?" - Energia i Budynek - nr 6/2010

 [2] Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. w sprawie warun­ków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki (Dz. U. nr 75)

 [3] PN-82/B-02402 - Ogrzewnictwo. Temperatury ogrzewanych pomieszczeń w budynkach

Autor: mgr inż. Jan TABORSKI – audytor energetyczny

 Źródło: www.energiaibudynek.pl (02/2011)