Zawory antyskażeniowe - klucz do bezpiecznej wody w instalacjach wodociągowych

Pogorszenie jakości wody pitnej może być skutkiem przepływu zwrotnego, czyli sytuacji, w której woda z sieci wodociągowej zostaje zanieczyszczona przez wodę powracającą z instalacji wewnętrznej.

Zjawisko to występuje, gdy ciśnienie w sieci wodociągowej spada poniżej ciśnienia w instalacji wewnętrznej. Taki spadek ciśnienia może nastąpić w wyniku intensywnego poboru wody przez odbiorców lub awarii wodociągu. Z kolei wzrost ciśnienia w instalacji wewnętrznej, np. w wyniku podgrzewania wody lub pompowania jej ze studni, również może prowadzić do przepływu zwrotnego.

Zagrożenia wynikające z zanieczyszczeń wody w sieci wodociągowej

Dla ochrony zdrowia publicznego kluczowe jest stosowanie odpowiednich urządzeń zabezpieczających i regularna kontrola instalacji wodnych, zarówno w budownictwie, przemyśle, jak i gospodarstwach domowych. Przepływ zwrotny może wprowadzić do sieci wodociągowej szkodliwe substancje, takie jak:

⦁   chemikalia (np. środki ochrony roślin),

⦁   mikroorganizmy (bakterie, wirusy),

⦁   osady i zanieczyszczenia mechaniczne.

Czym jest przepływ zwrotny?

Przepływ zwrotny to proces, w którym woda powraca z instalacji wewnętrznej do sieci wodociągowej, co niesie ze sobą ryzyko skażenia wody pitnej. To zjawisko może powodować poważne problemy zdrowotne i szkody w infrastrukturze wodociągowej.

Aby przeciwdziałać przepływowi zwrotnemu i chronić sieć wodociągową przed wtórnym skażeniem wody, wykorzystuje się urządzenia zabezpieczające zgodne z normą PN-EN 1717. Do najczęściej stosowanych rozwiązań należą:

⦁   Zawory zwrotne – proste urządzenia zapobiegające cofaniu się wody w instalacji.

⦁   Zawory antyskażeniowe – wyspecjalizowane urządzenia stosowane w miejscach o wysokim ryzyku skażenia, np. w budynkach mieszkalnych czy zakładach przemysłowych.

⦁   Izolatory przepływów zwrotnych – zaawansowane urządzenia zapewniające skuteczne zabezpieczenie.

Zawory antyskażeniowe i ich zastosowanie

Zawory antyskażeniowe chronią wodę pitną przed skażeniem poprzez zapobieganie przepływowi zwrotnemu z instalacji wewnętrznych do sieci wodociągowej. Ich zastosowanie jest kluczowe dla utrzymania jakości wody i bezpieczeństwa konsumentów.

Rodzaje zaworów antyskażeniowych

Zawory antyskażeniowe różnią się konstrukcją, funkcją i poziomem ochrony. Wybór odpowiedniego urządzenia zależy od rodzaju instalacji oraz poziomu ryzyka skażenia wody. Wśród najważniejszych typów znajdują się:

⦁   Zawory BA – izolatory przepływów zwrotnych z możliwością nadzoru, podzielone na trzy komory o różnych poziomach ciśnienia.

⦁   Zawory CA – przeznaczone głównie do instalacji grzewczych, szczególnie tam, gdzie nie używa się inhibitorów.

⦁   Zawory EA – stosowane w budynkach jednorodzinnych i mieszkalnych, umożliwiają pobieranie próbek wody dzięki specjalnym króćcom.

⦁   Zawory GA i GB – przeznaczone do budynków wielorodzinnych, przemysłowych i handlowych; różnią się funkcją, działając jako rozłączniki hydrauliczne lub bezpośredniego działania.

Zasada działania zaworu antyskażeniowego typu BA

Zawór antyskażeniowy typu BA działa poprzez podział urządzenia na trzy strefy ciśnienia: przed zaworem wlotowym, w strefie pośredniej (połączonej z zaworem spustowym) i za zaworem wylotowym. W normalnych warunkach przepływu oba zawory zwrotne pozostają otwarte, a ciśnienie w sieci wodociągowej jest wyższe niż w strefie pośredniej. W przypadku spadku ciśnienia po stronie wlotowej zawory zwrotne zamykają się, a zawór spustowy opróżnia strefę pośrednią z wody, eliminując ryzyko przepływu zwrotnego.

Gdzie zamontować zawór antyskażeniowy?

Zgodnie z przepisami prawa, zawór antyskażeniowy powinien być zainstalowany na każdym połączeniu wewnętrznej instalacji wodociągowej z siecią wodociągową. Najczęściej montuje się go tuż za wodomierzem, na początku instalacji.

Montaż zaworu jest możliwy zarówno w pionie, jak i w poziomie, pod warunkiem, że przepływ wody odbywa się z dołu do góry. Wymagane jest także zapewnienie możliwości pobierania próbek wody. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. nakłada obowiązek instalacji zaworu antyskażeniowego na każdym zestawie wodomierza głównego, od strony instalacji.

Rys.1. Izolator przepływów zwrotnych typu BA - praca bez przepływu

Rys. 2. Izolator przepływów zwrotnych typu BA - spadek ciśnienia na wlocie

Rys. 3. Izolator przepływów zwrotnych typu BA, seria 574